Στυλιανός Φαρσαλιώτης
Απρίλιος 2024

Εισαγωγικά στοιχεία

Το αγόρι ηλικίας πέντε ετών, το οποίο έγινε διάσημο με το όνομα «Μικρός Hans» μέσα από την ομώνυμη κλινική μελέτη του S. Freud (1909), ονομαζόταν στην πραγματικότητα Herbert Graf, όπως αποκάλυψε ο ίδιος σε μια συνέντευξη που έδωσε πολλές δεκαετίες αργότερα, το 1972. Πατέρας του Herbert ήταν ο Max Graf, επιφανής μουσικός κριτικός, μεταφραστής και αρθρογράφος. Έπειτα από την θεραπεία της συζύγου του με τον Freud, ο Max Graf έγινε ένα από τα μέλη της Ψυχολογικής Εταιρείας της Τετάρτης, η οποία στην συνέχεια εξελίχθηκε στην Ψυχαναλυτική Εταιρεία της Βιέννης. Η «ανάλυση» του μικρού αγοριού από τον πατέρα του, υπό την καθοδήγηση του Freud, εκτυλίχθηκε από τον Ιανουάριο ως τον Μάιο του 1908¹. Ο Freud συνέταξε την κλινική ιστορία του Μικρού Hans τον Ιούλιο του ίδιου έτους, ταυτόχρονα με ένα σημαντικό συμπληρωματικό άρθρο πάνω στις Παιδικές σεξουαλικές θεωρίες (Freud, 1908).

Όταν τον Μάιο της επόμενης χρονιάς ο Freud πραγματοποίησε εκ νέου αναφορά στην περίπτωση του Μικρού Hans στο πλαίσιο μιας συνάντησης στην Ψυχαναλυτική Εταιρεία της Βιέννης, ο Max Graf συμμετείχε στην συζήτηση, χωρίς ωστόσο να γνωστοποιήσει ότι επρόκειτο για τον γιο του. Λίγο αργότερα, οι γονείς του Herbert πήραν διαζύγιο και ξαναπαντρεύτηκαν ο καθένας από την πλευρά του. Νέος άνδρας πλέον, ο Herbert Graf επισκέφτηκε τον Freud το 1922, στον οποίο και παρουσιάστηκε ως ο «Μικρός Hans». Ακολούθησε μια λαμπρή καλλιτεχνική πορεία σκηνοθέτη όπερας, συνεργαζόμενος με σπουδαίους μουσικούς και αποκτώντας σημαντικούς τίτλους και διακρίσεις· όπως, μεταξύ άλλων, η θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή της Μητροπολιτικής Όπερας της Νέας Υόρκης ή ακόμα του διευθυντή του Μεγάλου Θεάτρου της Γενεύης. Σύμφωνα με τον Jean Bergeret (1987), κατά την διάρκεια ενός ψυχαναλυτικού συνεδρίου στην Γενεύη το 1970, ο Herbert Graf συνάντησε την Anna Freud και της εκμυστηρεύτηκε την ταυτότητά του ως παλιού ασθενούς. Απεβίωσε μερικά χρόνια αργότερα, τον Απρίλιο του 1973.

Εισήγηση στο πλαίσιο του σεμιναρίου Οι προβολικές δοκιμασίες και η διάγνωση στην ψυχαναλυτική ψυχοπαθολογία, ΙΨΥΠΕ «Π. Σακελλαρόπουλος», 2023-2024

Σχεδιάγραμμα εισήγησης:
1. Συνολική άποψη της ψυχαναλυτικής ψυχοπαθολογίας και της εξέλιξής της από τον S. Freud μέχρι σήμερα
2. Εισαγωγή στην ψυχοπαθολογία: γενικά στοιχεία
3. Ψυχιατρική και ψυχανάλυση
4. Γενικές αρχές της ψυχαναλυτικής ψυχοπαθολογίας
5. Το ζήτημα της διάγνωσης στην ψυχαναλυτική ψυχοπαθολογία
6. Η δόμηση του ψυχισμού
7. Το ψυχικό όργανο και η λειτουργία του
8. Η έννοια του ψυχικού τραύματος
9. Οι μεγάλες εξελίξεις της ψυχαναλυτικής ψυχοπαθολογίας και η τρέχουσα κατάστασή της
10. Τα βασικά χαρακτηριστικά των κύριων ψυχικών οργανώσεων
11. Δύο γενικά μοντέλα της αμυντικής λειτουργίας: απώθηση εναντίον σχάσης

Loading…

Taking too long?

Reload document

| Open in new tab

Στυλιανός Φαρσαλιώτης
Αύγουστος 2023

Εισαγωγή

«Οι αμοιβαίες επιρροές στην ανάπτυξη του εγώ και του αυτό» είναι ο τίτλος ενός σημαντικού συμποσίου που διοργανώνεται στο πλαίσιο του 17ου συνεδρίου της Διεθνούς Ψυχαναλυτικής Ένωσης στο Άμστερνταμ, το καλοκαίρι του 1951. Κεντρικοί εισηγητές είναι ο Ηeinz Hartmann και ο Willi Hoffer και, στη συνέχεια, λαμβάνει χώρα μια συζήτηση γύρω από τις εργασίες τους, στην οποία συμμετέχουν διάφοροι γνωστοί ψυχαναλυτές της εποχής. Μεταξύ αυτών των τελευταίων βρίσκονται η Άννα Φρόυντ, που πραγματοποιεί επίσης την εισαγωγή στην συζήτηση του συμποσίου με τις παρατηρήσεις της πάνω στο άρθρο του Hartmann, καθώς και η Μέλανι Κλάιν¹. Πρόκειται, ας θυμηθούμε, για μια χρονική περίοδο κατά την οποία το κλίμα που επικρατεί σε μεγάλο μέρος του ψυχαναλυτικού κινήματος είναι ιδιαίτερα πολεμικό, με επίκεντρο των συγκρούσεων την Βρετανική Ψυχαναλυτική Εταιρεία και σημείο αφετηρίας ορισμένες μείζονες κλινικο-θεωρητικές διαφορές σχετικά με την ψυχανάλυση των παιδιών. Οι διαφωνίες και οι εντάσεις μεταξύ των σχολών της Άννα Φρόυντ και της Μέλανι Κλάιν έχουν κορυφωθεί μόλις λίγα χρόνια νωρίτερα, κατά την περίοδο 1941-1945, με την διεξαγωγή των διάσημων «επίμαχων συζητήσεων».

Παρότι και οι δύο αυτές μεγάλες πρωτοπόροι της ψυχανάλυσης των παιδιών ανέπτυξαν τις ιδέες τους βαδίζοντας σε δρόμους που είχε ανοίξει ο ίδιος ο Φρόυντ, η απόκλιση μεταξύ τους, τόσο σε επίπεδο θεωρίας όσο και τεχνικής, αποδείχθηκε τελικά αγεφύρωτη. Όπως επισημαίνεται από τον R. Perron (1988), η Άννα Φρόυντ ακολούθησε μια κατά βάση αναπτυξιακή προσέγγιση, στο πλαίσιο της οποίας οι παιδικές και εφηβικές παθολογίες γίνονται αντιληπτές ως διακοπές ή παρεκκλίσεις της φυσιολογικής ανάπτυξης ενώ, αντίθετα, η Μέλανι Κλάιν οικοδόμησε την θεωρία της για την πρώιμη ψυχική ζωή εκκινώντας από ορισμένες ιδιαίτερα σοβαρές ψυχοπαθολογικές καταστάσεις. Οι απόψεις της Μέλανι Κλάιν φάνηκε τελικά να βρίσκουν ένα πρόσφορο έδαφος εντός της Βρετανικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας, όπου έγιναν σταδιακά πλειοψηφικές, με την Άννα Φρόυντ να διατηρεί, ωστόσο, μια ευρεία υποστήριξη στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ιδωμένη εν πολλοίς ως η επίσημη κληρονόμος και θεματοφύλακας του έργου του πατέρα της.